تکیه بیگلربیگی کجاست؟ - وبلاگ هم نفس

به گزارش وبلاگ هم نفس، موقعیت تکیه بیگلر بیگی در کجاست؟

تکیه بیگلر بیگی یکی از مکان های تاریخی و زیبای کرمانشاه است که قدمت آن مربوط به دوره قاجار است و فردی به نام عبدالله خان ملقب به بیگلربیگی آن را ساخته است. این تکیه تاریخی و زیبا در تاریخ 19 آذر 1375 با شماره 1797 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسید، و نه تنها از نظر معماری موردتوجه بسیاری است؛ بلکه تزیینات آینه کاری و گچ بری بسیار زیبایی دارد که مجذوب کنندهیت زیادی به آن بخشیده اند. اولین موزه پارینه سنگی در خاورمیانه با نام موزه پارینه سنگی زاگرس و بعلاوه موزه خط و کتابت در تکیه بیگلر بیگی واقع شده اند و با بازدیدکردن از این مکان تاریخی این امکان را دارید که به تماشای دو موزه مجذوب کننده هم بروید. به تکیه بیگلر بیگی عمارت فراش باشی نیز می گویند.

پس از رفتن به کرمانشاه چگونه به تکیه تاریخی بیگلر بیگی برویم؟

• نشانی: استان کرمانشاه، شهر کرمانشاه، خیابان مدرس، روبه روی مسجد جامع

تکیه بیگلر بیگی در محله تاریخی فیض آباد واقع در خیابان مدرس کرمانشاه و مقابل مسجد جامع نهاده شده است.

معرفی مختصر تکیه تاریخی بیگلر بیگی در کرمانشاه

تکیه تاریخی بیگلر بیگی که در منطقه های از بافت تاریخی کرمانشاه واقع شده است، از نظر قدمت ساخت مربوط به دوره قاجار است و به همین خاطر، ترکیبی از معماری که در دوره زندیه و قاجاری رواج داشته است را در جلوی چشم بازدیدنمایندگان به نمایش می گذارد. این بنا علاوه بر ارزش تاریخی که برای ایران دارد، معماری و تزیینات آینه کاری خیره نماینده ای دارد که برای هر بازدیدنماینده ای از این مکان می تواند جذابیت بسیاری داشته باشد. در طول ساعتی که در این مکان مشغول بازدید هستید، حتماً با قاب عکس های زیادی روبرو می شوید که متعلق به بانی های تکیه و افراد سرشناس شهر است.

قرارگرفتن موزه معروف پارینه سنگی زاگرس و موزه خط و کتابت در این تکیه بیگلربیگی اهمیت این محل را افزوده است و بازدید از این تکیه را در سفر به کرمانشاه حتمی نموده اند. مساحت تکیه تاریخی بیگلر بیگی درگذشته بالغ بر 4000 مترمربع بود و فضای بسیار زیادی در چپ و راست در ورودی بنا نهاده شده بود. از بناهایی که سمت چپ تکیه وجود داشت برای پذیرایی از مهمانان غریبه استفاده می شد و فضاهای سمت راست مخصوص احشام و نگهداری دام بود. اکنون به دلیل اینکه این بخش ها واگذار شده اند، تکیه بیگلر بیگی مساحتی حدود 2000 مترمربع را دارا است.

از تاریخچه تکیه بیگلر بیگی چه می دانید؟

ساخت تکیه تاریخی و زیبای بیگلر بیگی واقع در شهر کرمانشاه در سال 1309 هجری قمری به وسیله شخصی به نام مرحوم خادم الحسین عبدالله خان فراش باشی که به بیگلربیگی ملقب بود و از مقامات مشهور و بسیار بانفوذ کرمانشاه در دوره حکومت قاجار بود شروع شد. ساخت این تکیه با کوشش معماران این دوره از تاریخ 6 سال بعد یعنی در سال 1315 هجری قمری به انتها رسید. تزیینات آن که گچ بری و آینه کاری بود، هم در سال 1326 هجری قمری کامل شد، ازآن پس مورداستفاده نهاده شد.

تکیه بیگلر بیگی درگذشته نه تنها در مراسم مذهبی میزمان همیشگی بود، بلکه محل دارالحکومه عبدالله خان و بعلاوه محل زندگی برادران و پسرهای او هم بود. این تکیه در تاریخ 19 آذر 1375 با شماره 1797 در لیست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و میراث فرهنگی پس از خرید ملک در سال 1380، بازسازی هایی را در سال های 1381 و 1382 انجام داده است. در سال 1383 خورشیدی موزه خط و کتابت در این تکیه زیبا و تاریخی برپا شده است و در سال 1387 در ضلع جنوبی، موزه بسیار مشهور پارینه سنگی زاگرس شروع به کارکرد.

بخش های مختلفی که در تکیه بیگلر بیگی مشاهده می کنید

درب های ورودی تکیه بیگلر بیگی

تکیه زیبای بیگلر بیگی یادگاری از دوره قاجار، دارای سه درب ورودی است.

درب ورودی اصلی در جنوب شرقی آن مکان نهاده شده است. سر درب ورودی این تکیه زیبا و تاریخی با مقرنس های گچی و گچ بری های برجسته خودنمایی می نماید. بعلاوه در دو طرف درب ورودی، دو ردیف طاق نما به چشم می خورد که طاق نمای ردیف پایین با مقرنس های گچی و گچ بری های زیبا تزیین شده است. تزیینات داخل طاق نماهای ردیف بالایی پیکره های گچی از شخصیت های دوره قاجار است.

فضای هشتی تکیه بیگلربیگی

پس از سر درب ورودی در تکیه بیگلر بیگی، فضایی به نام هشتی نهاده شده است. در دیوارهای این فضا طاقچه هایی به چشم می خورد و سقف آن با رسم بندی هایی از جنس آجر تزیین شده است. در ضلع شمالی فضای هشتی، سر دری از جنس چوب وجود دارد که به وسیله آن می توان وارد خانه های وابسته به تکیه بیگلر بیگی شد.

فضای دالان در تکیه بیگلر بیگی

پس از فضای هشتی، دالان نسبتاً طولانی وجود دارد که انتهای آن به حیاط اصلی تکیه بیگلر بیگی متصل می گردد و با تزیینات معقلی تزیین شده است. در ضلع جنوبی فضای دالان، دو درب گاه از جنس چوبی خواهی دیده که به وسیله آن ها می توان به خانه های قسمت جنوبی تکیه بیگلر بیگی دسترسی پیدا کرد. در ضلع شمالی فضای دالان ورودی دیگری دیده می گردد که به کوچه بن بست می رسد. به وسیله این ورودی از فضاهای مسکونی ضلع شمالی تکیه بیگلر بیگی می توان استفاده کرد. ورودی سوم در سمت جنوب غربی نهاده شده شده است.

حیاط تکیه بیگلر بیگی

در تکیه بیگلر بیگی، حیاط نسبتاً وسیع با حوضی بزرگ وجود دارد که کف آن حدود 2.5 متر از سطح خیابان پایین تر نهاده شده است. این حیاط وسیع در ماه م حرم میزبان جمعیت بسیاری از عزاداران عاشق حسینی می گردد. چنگک هایی که از گذشته در قسمت ایوان غربی تکیه بیگلر بیگی به جای مانده است، حکایت از این دارد که در فصل زمستان با برپاکردن چادر در حیاط تکیه بیگلر بیگی از عزاداران استقبال می کردند.

علاوه بر این در ضلع شمال شرقی حیاط بزرگ تکیه، آشپزخانه ای وجود دارد که در ایام م حرم برای تهیه غذای عزادارانی که به این تکیه بیگلربیگی آمده بودند مورداستفاده قرار می گرفت. از اره حیاط تکیه بیگلربیگی، سنگی است و در بعضی قسمت ها می توان پلاک های سنگی با نقش های هندسی و گیاهی را دید. اطراف حیاط با فضاهای زیادی احاطه شده است، به طوری که از فضاهای شمال شرقی و جنوبی حیاط تکیه بیگلربیگی، مسکونی استفاده می شد و در بخش غربی، گنبدخانه نهاده شده است. قسمت شرقی حیاط هم فضاهای دوطبقه دارد.

بخش جنوبی حیاط

قسمت جنوبی حیاط از چهار فضا تشکیل شده که سه فضای آن پنجره های ارسی دارد. برای دسترسی به این فضاها از پلکان سنگی داخل حیاط تکیه بیگلربیگی استفاده می گردد. این بخش از تکیه بیگلربیگی هم حدود یک متر بالاتر از کف حیاط است. در بخش شمالی حیاط، دوطبقه دارد. یک زیرزمین هم در این بخش ساخته شده است که راه دسترسی به آن به وسیله پلکان داخل حیاط امکان پذیر است.

زیرزمین تکیه بیگلربیگی حوض خانه، محل استراحت مخصوص تابستان و تعدادی اتاق دارد. پنجره های زیرزمین به شکل پنجره مشبک یا به اصطلاح زنبوری هستند که در واقع کار بادگیر را انجام می دهند و همان کارایی را برای زیرزمین دارند. سقف حوض خانه و استراحتگاه تابستانی با تیرهایی از جنس چوب و تخته کوبی پوشیده شده اند و اتاق های اطراف طاق های آجری با تزیینات گچ بری دارند. در بین حوض خانه و استراحتگاه، دو ستون زیبای چوبی مقرنس کاری دیده می گردد که ساقه ستون ها به صورت چندوجهی و سرستون ها از نوع سرستون های چوبی است.

چگونگی قرار داشتن اتاق های موجود در تکیه بیگلر بیگی

تکیه بیگلر بیگی دارای 24 اتاق است. دسترسی به این اتاق ها که در طبقه اول واقع شده اند به وسیله پلکان های داخل حیاط امکان پذیر است. کف اتاق ها یک متر بالاتر از سطح حیاط است و در هر یک از این اتاق ها در تکیه بیگلر بیگی 16 طاقچه دوطبقه ساخته شده است که برای نگهداری و محافظت از وسایل شخصی افراد در اتاق ها استفاده می شدند.

بنای تکیه بیگلر بیگی اتاق هایی که در طبقه دوم آن واقع شده اند، با ارتفاع 1.5 متری است که به عنوان انباری از آن استفاده می کردند. برای دسترسی به طبقه دوم باید از پلکان موجود در اتاق جنوب شرقی تکیه بیگلر بیگی استفاده نمایند.

شاه نشین

موقعیت مکانی شاه نشین در تکیه بیگلر بیگی در طبقه اول آن بخش شمالی است و اطراف فضاهای بسیاری به چشم می خورد. در شاه نشین ارسی های چوبی بسیار زیبایی مشاهده می کنید که در دو طرف، ستون نماهایی از جنس گچ خودنمایی می نمایند. ساقه این ستون نماها دارای تزیینات قاشقی و سرستون ها از نوع سرستون های بیزانس با طرح و نقش های گل وگیاه است.

فضای داخلی شاه نشین در تکیه بیگلر بیگی هم تزیینات گچ بری و طرح های هندسی، نقش های گیاهی، قاب بندی ها، نقش عقاب و ستون های گچی، برای هر بیننده ای جذابیت بسیاری ایجاد نموده است. در بخش بالایی فضای شاه نشین در بنای تکیه بیگلر بیگی قابی گچی دیده می گردد که در داخل آن عبارت یا اباعبدالله الحسین و تاریخ 1262 نوشته شده است و به نظر می رسد که تاریخ به جای مانده از این نوشته زمان تکمیل گچ بری های تکیه باشد. به احتمال زیاد کاربری اتاق شاه نشین پذیرایی و دیدار افراد با بیگلربیگی بود و اتاق های اطراف و طبقه بالایی آن، فضایی برای استراحت بودند.

فضای گنبدخانه زیبا و تاریخی در تکیه بیگلر بیگی

فضای گنبدخانه در تکیه بیگلر بیگی مهم ترین بخش آن شمرده می گردد که موقعیت مکانی این فضا در تکیه در بخش غربی واقع شده است و ایوان نسبتاً بزرگی دارد که به وسیله پلکانی سنگی به حیاط متصل می گردد. دو ستون از جنس چوب نسبتاً بلند و دو ستون نما در این ایوان به چشم می خورد که سطح هر یک از آن ها پوششی از گچ است. سرستون های آن ها هم شبیه به سرستون های بیزانس، با گچ بری های گل وگیاه زینت گرفته اند. در سقف ایوان از تزیینات منبت کاری استفاده شده است. در چوبی بزرگی که ارسی زیبایی دارد در ایوان وجود دارد که آن را به فضای اصلی حسینیه وصل می نماید.

فضای حسینیه در تکیه دوطبقه است که دارای 6 اتاق در هر طبقه دارد. سقف حسینیه پوشش گنبدی دارد که در نمای بیرونی آن شیروانی و در نمای داخلی آن آینه کاری زیبایی به چشم می خورد. در هر یک از گوشواره های فضای حسینیه، پنجره ای با طاق به شکل هلالی وجود دارد و اطراف آن با آینه کاری عبارات مقدس لا اله الا الله محمد رسول الله و علی ولی الله نوشته شده است. آینه کاری این بخش را در سال 1326 استاد محمدعلی تهرانی انجام داده است.

از دیگر تزیینات حسینیه که توجه بازدیدنمایندگان را به خود جلب می نماید می توان به ستون نماهای گچی، طرح های هندسی، نقش های گیاهی و قندیل های شمع سوز اشاره نمود. در ضلع جنوبی این فضا، ارسی زیبایی وجود دارد که شیشه های رنگی دارد و حسینیه را به حیاط کوچک تری وصل می نماید. به وسیله این حیاط می توان به مجموعه حمام بیگلربیگی وارد شد. از بخش جنوبی فضای حسینیه برای حضور بانوان در زمان برپایی مراسم عزاداری و نگهداری از وسایل و لوازم مراسم عزاداری استفاده می کردند. در ضلع غربی حسینیه هم شاه نشین بزرگی بود که در سال های گذشته به دلیل عریض تر شدن خیابان مدرس متأسفانه تخریب شده است.

در موزه خط و کتابت تکیه بیگلربیگی

موزه خط و کتابت شهر تاریخی کرمانشاه در سال 1383 خورشیدی در تکیه بیگلربیگی تأسیس شد و اسناد، مدارک و مستندات تاریخی و نسخه های خطی را شامل می گردد. اسنادی مربوط به خانواده بیگلربیگی هم در این موزه موجود است. حدود 300 سند و نسخه خطی ارزشمند تاریخی در موزه خط و کتابت این تکیه نگهداری می گردد. باتوجه به قدمت زیادی که این اسناد دارند، بعضی از نسخه ها به فارسی امروزی ترجمه شده است و در کنار دیگر اسناد برای بازدید نهاده شده اند.

موزه پارینه سنگی زاگرس از دیگر موزه های تکیه بیگلربیگی

موزه پارینه سنگی که نام آن زاگرس است نام موزه ای تخصصی است که در زمینه پیش از تاریخ فعالیت دارد و در تکیه بیگلربیگی واقع شده است. این موزه را در سال 1386 فریدون بیگلری و علیرضا مرادی بی ستونی تأسیس نموده اند. منطقه ها پارینه سنگی موجود در زاگرس و شرایط مناسب این منطقه در اثر شکار، اصلی ترین دلایل احداث این موزه در این مکان بوده اند. موزه پارینه سنگی زاگرس در تکیه بیگلربیگی قدیمی ترین مدارک کشف شده از سکونت انسان در ایران مانند ابزارهای سنگی و سنگواره جانوران شکار شده را دارد پارینه سنگی قدیمی ترین اثری که در این موزه نگهداری می گردد، ابزاری سنگی با قدمت نزدیک به یک میلیون سال مربوط به دوره کشف رود خراسان است.

موزه پارینه سنگی زاگرس اولین موزه خاورمیانه محسوب می گردد، و به دلیل وجود نمونه های شبیه سازی شده از انسان نئاندرتال و پخش مستندهایی از دوره پارینه سنگی در ایران و دنیا و همین طور نقشه موقعیت غارهای دوره پارینه سنگی ایران که در این موزه موجود است، جذابیت زیادی برای گردشگران این موزه دارد.