رالی آلودگی بین چین و آمریکا - وبلاگ هم نفس

به گزارش وبلاگ هم نفس، هلن ریگان- سی ان ان، در چند فصل اخیر، تغییرات اقلیمی به موضوع داغی در دنیا، به ویژه در اقتصاد های بزرگ تبدیل شده و تدابیری تازه برای مبارزه با این تغییرات، معرفی شده است. البته از سال ها پیش، برنامه های فراگیری برای این منظور وجود داشت، اما واقعیت این است که دمای کره زمین همچنان در حال افزایش است و به گفته دانشمندان، اگر فورا تغییراتی در رفتار اقتصاد های بزرگ ایجاد نشود، فرصت نجات کره زمین از دست می رود.

چین و آمریکا، بزرگ ترین منتشرنمایندگان گاز های گلخانه ای هستند؛ به همین علت، هرگونه کوشش برای مبارزه با این تغییرات و مقابله با بحران اقلیمی، باید شامل کاهش شدید انتشار گاز های گلخانه ای این دو کشور باشد. چین دو برابر ایالات متحده گاز های گلخانه ای فراوری می نماید، اما به لحاظ تاریخی، ایالات متحده بیش از هر کشور دیگری در دنیا، این گاز ها را فراوری نموده است.

معیار های گوناگونی برای قضاوت درباره شرایط انتشار گاز های گلخانه ای در هر کشور وجود دارد. اکنون که مقامات کشور های گوناگون، نشست آب وهوایی سازمان ملل متحد را در گلاسکوی اسکاتلند شروع نموده اند، برنامه های آمریکا و چین در حوزه کاستن از انتشار گاز های یادشده، در مرکز توجهات واقع شده است.

در سال 2006 چین با پشت سر گذاشتن آمریکا، به بزرگ ترین فراورینماینده دی اکسیدکربن دنیا، یعنی گاز اصلی که در گرم شدن کره زمین تاثیر دارد، تبدیل شد. در سال 2019، یعنی قبل از شروع همه گیری کرونا، میزان انتشار گاز های گلخانه ای در چین 5/ 2برابر آمریکا و بیش از مجموع گاز های گلخانه ای بود که کشور های پیشرفته فراوری می کردند. بر مبنای معیار معادل دی اکسیدکربن که راهی برای میزان گیری تمام گاز های گلخانه ای است، گویی آن ها دی اکسیدکربن هستند.

چین در سال 2019 حدود 1/ 14میلیارد تن گاز گلخانه ای فراوری کرد؛ این رقم بیش از یک چهارم کل گاز های گلخانه ای است که در آن سال در دنیا فراوری شد. رقم مربوط به آمریکا 7/ 5میلیارد تن معادل 11درصد، رقم مربوط به هند 6/ 6درصد و رقم مربوط به اتحادیه اروپا 4/ 6درصد بود.

دانشمندان برای میزان گیری میزان انتشار گاز های گلخانه ای، به کل میزان انتشار سالانه این گاز ها در خاک هر کشور توجه می نمایند. هر آنچه با سوخت های فسیلی کار می نماید، از جمله خودرو های بنزینی، هواپیما ها و نیروگاه های استفاده نماینده از زغال سنگ، گاز طبیعی یا نفت، این گاز ها را منتشر می نمایند. دیگر منابع، از جمله انتشار هایی که حاصل از بین رفتن جنگل هاست نیز در نظر گرفته می گردد. به لحاظ تاریخی، ایالات متحده با اختلاف زیاد، بیشترین گاز های گلخانه ای را وارد جو نموده است.

اکنون، چین بزرگ ترین فراورینماینده این گاز ها در دنیا است، اما در گذشته چنین صندلیی نداشت و این نکته مهمی است؛ زیرا گاز های گلخانه ای که حتی صد ها سال پیش وارد جو شده اند، در گرم شدن کره زمین در حال حاضر موثرند. دمای کره زمین نسبت به گذشته، یعنی از ابتدای انقلاب صنعتی، 2/ 1 درجه سانتی گراد افزایش یافته است. دانشمندان می گویند، برای دور ماندن از تاثیرات بسیار بزرگ بحران آب وهوایی، باید میزان گرم شدن کره زمین را به 5/ 1 درجه سانتی گراد محدود کنیم.

انتشار گاز های گلخانه ای چین از دهه اول سده حاضر سرعت بیشتری پیدا کرد. این تحول، همزمان با توسعه مالی این کشور رخ داد. اقتصاد های پیشرفته نظیر آمریکا، انگلستان و بسیاری از اقتصاد های اروپایی طی بیش از دو سده، همزمان با صنعتی شده و توسعه یافتن، به انتشار گاز های گلخانه ای ادامه داده اند.

بخش اعظم رفاه زندگی در اقتصاد های یادشده، به بهای تخریب محیط زیست و گرم شدن کره زمین حاصل شده است. بنا به تحلیل نو سازمان بریتانیایی کربن بریف، از چند دهه پیش، چین 284میلیارد تن گاز دی اکسیدکربن فراوری نموده و رقم مربوط به آمریکا 510میلیارد تن، یعنی دوبرابر است.

چین 4/ 1میلیارد نفر جمعیت دارد و منطقی به نظر می رسد که میزان انتشار گاز های گلخانه ای آن، بسیار بیشتر از کشور های کوچک تر باشد؛ اما وقتی به سرانه انتشار گاز های یادشده نگاه می کنیم، متوجه می شویم که در چین، این سرانه بسیار پایین تر از آمریکاست.

در سال 2019 سرانه یادشده در چین 1/ 10تن و در آمریکا 6/ 17تن بود؛ این تفاوت، عمدتا حاصل تفاوت سبک زندگی در دو کشور است. عایدی آمریکایی ها بیشتر است؛ تعداد خودرو ها در این کشور بیشتر است و میزان مسافرت آمریکایی ها بسیار بیشتر از چینی هاست. البته آنچه بیان شد، به این معنا نیست که چین نباید از انتشار گاز های گلخانه ای خود بکاهد.

واقعیت این است که سرانه انتشار گاز های یادشده در چین به سرعت در حال رسیدن به سرانه آن در اقتصاد های ثروتمند است و در 20سال گذشته، سه برابر شده است. در سال گذشته میلادی 87درصد انرژی در چین به واسطه سوخت های فسیلی به دست آمد که سهم زغال سنگ 60درصد، سهم نفت 20درصد و سهم گاز طبیعی 8درصد بود. در ایالات متحده 80درصد انرژی از منابع فسیلی به دست می آید و سهم نفت 33درصد، سهم گاز طبیعی 36درصد و سهم زغال سنگ 11درصد است.

گاز طبیعی در مقایسه با زغال سنگ، گاز های گلخانه ای کمتری فراوری می نماید، اما این منبع انرژی نیز برای کره زمین زیانبار است و این واقعیت که آمریکا و بسیاری از کشور ها به جای تمرکز بر فراوری انرژی از منابع تنوپذیر، بر گاز طبیعی تمرکز نموده اند، نگرانی هایی در بین دانشمندان به وجود آورده است.

چین، بزرگ ترین فراورینماینده و مصرف نماینده زغال سنگ در دنیا است و بیش از نیمی از کل زغال سنگ مصرفی دنیا در این کشور مصرف می گردد. یکی از دلایل قرار گرفتن چین در این صندلی، این است که این کشور میزان زیادی کالا برای دیگر کشور ها فراوری می نماید؛ به همین علت کارخانه دنیا نامیده می گردد.

چین بیش از نصف فولاد و سیمان دنیا را فراوری می نماید و برای فراوری این محصولات به سوخت زغال سنگ احتیاج دارد. کوشش هایی برای استفاده از سوخت های جایگزین برای این صنایع در حال اجرا است، اما هنوز میزان فراوری آن ها بالا نیست.

بنا به اعلام آژانس بین المللی انرژی، فراوری گاز های گلخانه ای در چین، در دو بخش فراوری فولاد و سیمان برابر کل فراوری این گاز ها در اتحادیه اروپاست. لازم است برای رسیدن به هدف تعیین شده، یعنی به صفر رساندن خالص انتشار گاز های گلخانه ای تا سال 2050، 90درصد برق دنیا از منابع تنوپذیر و 70درصد این رقم از انرژی خورشیدی و باد تامین گردد. با اینکه چین، بزرگ ترین منتشرنماینده گاز های گلخانه ای است و به زغال سنگ به شدت وابسته است، میزان فراوری انرژی های تنوپذیر در این کشور کم نیست.

از لحاظ ترکیب انرژی، چین و آمریکا شرایط مشابهی دارند: در چین 10درصد انرژی مصرفی از باد، نور خورشید، آب، انرژی زمین و بیومس و در ایالات متحده 9درصد انرژی از این منابع فراوری می گردد، اما تقریبا نیمی از آن از بیومس است؛ یعنی انرژی حاصل از موادی که قبلا زنده بوده اند، نظیر چوب درختان، بقایای حیوانات و جلبک. بعضی متخصصان می گویند این منابع، تنوپذیر محسوب نمی شوند. اما چون میزان مصرف انرژی در چین بالاست، فراوری انرژی های تنوپذیر در این کشور بیشتر است.

در سال گذشته میلادی در چین 745هزار گیگاوات ساعت انرژی از باد و نور خورشید فراوری شد؛ اما رقم مربوط به آمریکا 485هزار گیگاوات ساعت بود. اما از لحاظ ظرفیت، چین سال پیش در صدر دنیا قرار داشت؛ یعنی سال قبل، بیش از نیمی از تجهیزات فراوری انرژی تنوپذیر در چین نصب شد و به این ترتیب، ظرفیت فراوری این انرژی ها در چین نسبت به سال 2019 دوبرابر شد. چین بزرگ ترین بازار خودرو های برقی دنیا است و 39درصد کل این نوع خودرو ها در دنیا در این کشور به فروش می رسد؛ در حالی که سهم آمریکا 10درصد است. اما با نگاه به آینده، برنامه های آمریکا برای مبارزه با تغییرات آب وهوایی بزرگ تر از برنامه های چین است.

بایدن قول داده میزان انتشار گاز های گلخانه ای آمریکا را تا سال 2030 نسبت به سال 2005 به نصف کاهش دهد. البته چین در مرحله ای متفاوت از توسعه است؛ بنابراین هنگام آنالیز سهم منصفانه چین در مبارزه با تغییرات اقلیمی، باید به این تفاوت توجه کرد. بعلاوه چین از لحاظ فراوری انرژی های تنوپذیر از آمریکا جلو تر است. علاوه بر آن، هنوز تعیین نیست، چه میزان از برنامه های آب وهوایی دموکرات ها در کنگره آمریکا به تصویب می رسد.

چین از جهات گوناگون با آمریکا تفاوت دارد، بنابراین معیار های مقایسه آن ها یکسان نیست، اما واقعیت این است که اقداماتی که دو کشور در حال اجرا آن هستند و در آینده انجام خواهند داد، ناکافی است؛ یعنی هیچ کدام با سرعت کافی از انتشار های گاز های گلخانه ای نمی کاهند، به طوری که رشد دمای کره زمین به 5/ 1درجه سانتی گراد محدود گردد.